ارزیابی کارایی مدل wepp در برآورد فرسایش و رسوب (مطالعه موردی:حوزه آنالوچه و گرگک)

پیش بینی مکانی فرسایش آبی و تولید رسوب با استفاده از انواع مدل های فیزیکی، ریاضی، آماری و تجربی در نقاط مختلف جهان انجام شده است. اما بعضی از این مدل ها به دلیل کاستی های فراوان، نمی توانند برآورد دقیقی از مقدار و شدت فرسایش آبی و تولید رسوب ارائه دهند. همچنین این مدل ها در مشخص کردن توزیع مکانی فرسایش و رسوب از دقت کافی برخوردار نیستند. پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از نرم افزارها و مدل های رایانه ای را سبب شده و دامنه کاربرد آن را در علوم مختلف گسترده ساخته است. تعیین روابط و عوامل دخیل در بروز فرسایش به صورت مجموعه قوانین ریاضی، منتهی به یک مدل یا الگوی فرسایشی می شود، که به صورت دستی یا با استفاده از نرم افزار رایانه ای انجام می گیرد. پروژه پیش بینی فرسایش آبی که به اختصار wepp گفته می شود، تکنولوژی جدیدی است که میزان فرسایش آبی را در مقیاس حوزه آبخیز یا در مقیاس دامنه ها پیش بینی می کند. هر چند که تعیین پارامترهای ورودی مدل wepp مشکل است. اما در صورت دستیابی به این داده های ورودی، این مدل قابلیت برآورد توزیع مکانی و تعیین میزان هدر رفت خالص خاک و بار رسوب را دارا است. در همین راستا این تحقیق توانایی مدل wepp در شبیه سازی جریان رواناب و رسوب حوزه آنالوجه از زیر حوزه های b2 که خود b2 از زیر حوزه های سد زاینده رود می باشد اجرا شد. سپس مقایسه آن با مدل psiac و همچنین کاربرد مدل wepp در مقیاس دامنه ای در پلات های آزمایشگاهی و تولید رواناب و رسوب با استفاده از باران مصنوعی بررسی شد. این مدل تکنولوژی جدیدی است که بر اساس تئوری نفوذ، پوشش گیاهی و بقایای گیاهی روی سطح زمین، هیدرولیک، فیزیک خاک، مدیریت وضعیت خاک و مکانیزم فرسایش استوار است. مدل wepp در مقیاس حوزه ای در سال های 1386-1374 اجرا شد و رسوبی برابر با 93/1 تن در هکتار در سال برآورد نمود در حالی که میزان رسوب اندازه گیری شده در پشت بند آنالوجه برابر 56/2 تن در هکتار در سال می باشد همچنین با اندازه گیری میزان رسوب توسط مدل psiac میزان رسوب برآوردی برابر است با 53/2 تن در هکتار در سال که نزدیکی بیشتری با میزان رسوب اندازه گیری شده در پشت بند بند دارد البته با بدست آوردن این نتیجه نمی توان عدم قطعیت و یا قطعیت کامل این دو مدل را اثبات کرد. در همین تحقیق رسوب و رواناب مدل دامنه ای wepp در پلات های سالنی ارزیابی شد، نتایج r2 و ns رواناب کاربری دیم زارهای رها شده به ترتیب برابر 72/0 و 68/0 و برابری رسوب همین کاربری به ترتِب برابر 77/0 و 71/0 و در کاربری مرتع به ترتیب 7/0، 7/0 ، 72/0 و 71/0 می باشد که این نتایج نشان دهنده ارزیابی مناسب این مدل در مقیاس دامنه ای می باشد.